Barschament d‘ina casa da giuvenils a Sedrun

fotografias: POCA GR

Igl ei scumandau da copiar fotografias e da publicar quellas en auters loghens!

In maletg da sura, all‘entschatta dil barschament. L‘emprema gruppa da pichet ei gia en acziun. Medemamein dus autos-cistiarna.

Gievgia, ils 22 da settember, cuort suenter las 17:00 uras rumpa in fiug ora sin tetg dalla Casa Spinatscha. Il lenn schetg e la puorla ein il nutriment ideal per ina derasaziun sperta. Mo paucas minutas suenter vesan ins gia dalunsch flommas che sestendan encunter tschiel.

Ils luvrers ch‘eran vid far lavurs da reparaturas emprovan da stizzar sezs il fiug. Mo quei gartegia buc. Aschia activeschan els igl alarm da fiug dalla casa. Il clom d‘agid arriva ladinamein a Cuera tier la polizia cantunala. Quella emprova, sco usitau, da clamar anavos ina dallas numeras deponidas tier quei alarm. Mo quellas numeras ein tuttas occupadas, la novitad sederasa numnadamein gia per telefon. Impurtontas minutas van a piarder e pér uss vegnan ils pumpiers alarmai, grazia ad in clom direct d‘in vischin sil numer d‘urgenza 118. E sco il tenti vul, schabegia danovamein in sbagl. Quella gada a Cuera sez ed aschia cuoza ei aunc inagada 5 minutas tochen ch‘igl alarm contonscha ils Pumpiers Sursassiala, rodund 15 minutas suenter ch‘il fiug ei ruts ora. Memia tard!

Il fiug para dad esser stizzaus, enquera denton novas vias tras il cumplex da baghetgs.

Enamiez la casa, gest leu nua che la scala tonscha sil balcun, ei il fiug ruts ora. Veseivels ein gia il tetg dil baghetg anen ch‘ei en cumplein fiug. Denton era il tetg engiu fema gia bravamein. Ei cuoza mo pli minutas entochen ch‘il fiug rumpa era atras leu.

Igl ei las 17.27 uras. Mo uss va tut spert. L‘emprema gruppa d‘intervenziun dils Pumpiers Sursassiala semetta immediat sin via e contonscha il plaz da seracass enteifer mo quater minutas. Eugen Degonda, vicecumandant per Tujetsch coordinescha las empremas lavurs. Luvrers e vischins segidan sco ei san e pon, ein denton buca disai cun il material da pumpiers modern. Vischins libereschan medemamein dunna Soliva che habitescha ella part dado dalla casa. In levgiament pils pumpiers da saver che neginas persunas ein pli en prighel! Allas 17.38 uras ei igl emprem element da Mustér sil plaz, Medel suonda cuort suenter. Gia ein tuts 100 pumpiers da Sursassiala alarmai, vitier era la gruppa da sanitad dils pumpiers.

Ils pumpiers lavuran tenor principis claramein definai. Prioritad han ussa ils baghetgs vischins ed aschia vegn teniu per tut prezi la casa encunter ensi. Ord experientscha fatga sedecidin nus per in‘attacca interna cun schurmetg da flad. Pér l‘auter di semuossa igl effect che quella ha giu, numnadamein che nus vein saviu retener il fiug aschia pli efficientamein e ch‘igl ei sin quella moda e maniera reussiu a nus d‘evitar ina catastrofa.

Sut il tetg brischa ei. Il fiug sederasa davos ils tablegiaus.

Mo il fiug ei mals, il baghetg adattaus per ina derasaziun tras largias e tablegiaus. Spert ei clar: senza prender dapart il baghetg pudein nus buca tier il fiug ed aschia sto ina tschaghegna neu, ina per scarpar naven il tetg nua ch‘il fiug cua il pli fetg. Grazia al bien equipament e vehichels specials dils Pumpiers Sursassiala ed il grond svilup sil sectur da scolaziun daventa il cumbat in success. Il fiug vegn spert sut controlla, il prighel per ils baghetgs vischinonts sminuius diltuttafatg. 

In di suenter semuossa la vera catastrofa – il baghetg ei inhabitabels. Nus vein peda dad analisar e schar analisar nossa lavur. Facit: ils pumpiers han fatg fetg buna lavur. Quei po tunar empau da segloriem, vegn denton confirmau dad experts externs. Sco inspectur astgel jeu esser presents a divers barschaments duront in onn ora e mintgin lai rimnar novas exprientschas. Nus vein profitau dils incendis a Flond e Cumbel. Vitier vegn che l‘infrastructura dils Pumpiers Sursassiala ei fetg buna. Tut material necessari ei avon maun. Mo bien material gida nuot sch‘ils pumpiers fussen buca buns. Aspectaturas ed aspectaturs han saviu observar ina truppa che ha luvrau a moda effectiva, professiunala e tuttina ruasseivla. Ils Pumpiers Sursassiala ein sin in fetg bien stan. Presents han ludau la collaboraziun denter Medel, Tujetsch e Mustér – cun raschun!

Gas pirolitics ed il Flashover ein datier. Il plantiu brischa gia per part. 

Igl auto-scala ed ina attacca massiva interna ein las sulettas pusseivladads da cumbatter il fiug.

Malgrad ils dus autos-cistiarna ei il diever dad aua minims. Nus empruein da cumbatter il fiug cun schi pauc aua sco mo pusseivel. Igl effect ei il medem sche buca in meglier.

Cun agid d‘ina tschaghegna vegn il tetg allontanaus. Aschia pudein nus finalmein tier las fueinas.

In trest maletg l‘auter di. Igl entir cumplex ei destruius. La casa sin treis meters distanza vein nus saviu tener senza donn.

Buna lavur ei denton mo pusseivla sche las cundiziuns leusuenter constattan era. La part digl equipament hai jeu gia menziunau. Dasperas han denton aunc autras persunas gidau da tutta forza: nossa gruppa da sanitad cun commembras e commembers dallas treis uniuns samaritanas. Els han procurau per il beinstar corporal dils pumpiers, han tgirau las persunas pertuccadas e procurau per in suttetg segir da quellas. Plinavon ein segidai la polizia cantunala, ils responsabels digl aquaduct „Aua Cristalla“, ils emploiai dil Bogn Sedrun, luvrers dall‘Energia Alpina, la firma Caduff SA da Tavanasa, la pasternaria Schmid ed il Denner Sedrun. La successiun duei buc esser classificonta. Perquei menziuenschel specialmein aunc vischinas e vischins tuatschins, en special dalla Via Spinatscha ch‘ein segidai cun nus tenor meglier saver e puder. Mintg‘informaziun, mintga maun, mintga sustegn ei staus beinvegnius. Engraziel fetg a tuttas e tuts!

Dalla vart dils pumpiers vein nus tratg bilanza e quella ei positiva. Uss restan duas caussas che nus lein dar vinavon a Vus:

1. Sche Vus constateis in fiug, alarmei ils pumpiers immediat sur il clom d‘urgenza 118. Buca targlinei, emporta buca sch‘ils pumpiers vegnan il davos per nuot. Pli bugen inagada dapli che ina gada memia pauc.

2. Allas famiglias pertuccadas dalla disgrazia giavischein nus curascha e forza da cuntinuar. Ord la tschendra duei renescher nova veta ella Via Spintascha. Quei viadi ei magari stentuts, denton buca nunpusseivels.

Ord il protocol d‘intervenziun:

22-09-2011: 17:27

alarm da fiug „Brand im Ferienlager Spinatscha Sedrun, Via Alpsu 107, NEZ/alr“, remarca: allas 17:21 vegnan ils Pumpiers Glion alarmai per sbagl (sbagliau Schnaus cun Sedrun)

22-09-2011: 17:28

alarm pichet 2

22-09-2011: 17:31

Emprems pumpiers cun TLF 12 sil plaz.

22-09-2011: 17:36

Meinacziun sil plaz. Cun el pichet 1 da Mustér.

22-09-2011: 17:38

alarm entir corp da pumpiers

22-09-2011: 17:50

electricitad ei dada ora, remarca: Lucas Huonder fa amogna da tschentar ora la fora (Eugen Degonda)

22-09-2011: 17:53

Sep Aluis Monn digl aquaduct Sedrun fa attents ch‘il reservuar cuntegn mo pli 20% aua. Mesira: ei vegn pumpau aua dil Bogn Sedrun cunquei che lez ei il pli datier. Pli tard duei vegnir fatg ina lingia da transport naven dil Drun. Numera da telefon: 076 563 17 65

22-09-2011: 17:56

alarm gruppa da sanitad

22-09-2011: 17:58

KLF sto pli datier e duei star a disposiziun per Eugen per attaccas internas cul schurmetg da flad.

22-09-2011: 18:00

Aua va el tschaler dil vischin, mesira: negina prioritad

22-09-2011: 18:02

Graziella survegn incumbensa da serrar giu il plaz e da tener naven la glieud.

22-09-2011: 18:05

Ursin Schmid surpren tut ils transports d‘aua.

22-09-2011: 18:05

La lingia transport neu dil bogn furnescha aua.

22-09-2011: 18:09

Incarica per schurmetg da flad (Eugen): tener dadens il fiug cun tutta forza aschi ditg ch‘il tetg tegn

22-09-2011: 18:12

Emprems samaritans vegnan sil plaz.

22-09-2011: 18:15

Las lingias da transport da vart encunter Rueras ein en funcziun.

22-09-2011: 18:15

La glieud che stat entuorn vegn fatga ir naven. Tuts civilists vegnan scumiai ora cun pumpiers.

22-09-2011: 18:18

Schurmetg da flad vegn buca da stizzar il fiug. Mesira: sferdentar leu nua ch‘ei brischa aunc buc! Tactica offensiva cun dapli trups.

22-09-2011: 18:25

Butteglias d‘aria ston vegnir organisadas (Pierino)

22-09-2011: 18:25

Incarica: empruar da tener la casa endadens (Eugen)

22-09-2011: 18:30

A tuts: stizzar effectivamein cun retener l‘aua.

22-09-2011: 18:45

Gruppa da sanitad surpren provientaziun.

22-09-2011: 18:45

Lothar Cajacob ed in Portughes: tarmess tier miedi per schar sclarir tussegaziuns da fem.

22-09-2011: 18:46

Adrian Lutz (Armin Berther, David Lutz) organisar il plaz giusut casa aschia ch‘igl auto-scala sa ir pli datier.

22-09-2011: 18:46

Pierino organisar benzin per sprezzas ed agregats, diesel per TLFs.

22-09-2011: 19:15

Auto-scala ei posiziunaus da niev ed ei puspei en funcziun.

22-09-2011: 19:20

Clamau Claudio Caduff cun tschaghegna gronda.

22-09-2011: 19:53

Bogn Sedrun: nus savein dar in telefon cu nus duvrein buca pli aua 076 303 40 49

22-09-2011: 20:15

Claudio Caduff ei sil plaz cun tschaghegna.

22-09-2011: 20:53

Dario Loretz vegn relaschaus.

22-09-2011: 21:10

Ronny Levy e Sascha Deplazes vegnan relaschai.

22-09-2011: 21:30

Plirs pumpiers vegnan relaschai.

22-09-2011: 21:45

Clamau Arthur Venzin ed organisau guardia da fiug per la notg entochen las 09.00 uras.

22-09-2011: 23:00

Divers pumpiers vegnan relaschai.

22-09-2011: 23:00

Lingia dil bogn ei retratga. Nus vein duvrau 70m3 aua.

22-09-2011: 23:45

La guardia da fiug ei sil plaz.

22-09-2011: 00:00

Gruppa da sanitad banduna il plaz, lai anavos puschegn per la guardia da fiug.

22-09-2011: 00:00

Retirada dalla gronda part dil material.

22-09-2011: 01:00

Surdada dil plaz a Roland Cajacob (guardia da fiug)